savitalote2021@bolgger.com

गुरुवार, २२ एप्रिल, २०२१

नवं-प्रफुल्लीत

नवं प्रफुल्लित 

    मनातली गाणं आणि बाहेरील गाणं (म्हणजे तोंडाची बडबड त्याला सूर नाही की ताल नाही तरी म्हणायचे गाण) तसे बाहेरील गाणं यात किती फरक दिसतो. मनातील गाणं मनाला आनंद देतो मनाला वेडेपिसे करून टाकतो. आनंदाने मन प्रफुल्लीत होत जाते. कधीही न विचार केलेले सगळे कसे करून टाकते.
          नवं उमलत जाते. जुने पुसत जाते नव फुलताना कितीतरी वेळ उमलत राहतो. गालावरील हसू पाणावलेले हसरे नयन, लाजेने लाल झालेले गाल! मखमली पडद्याने नवं फुलविण्यासाठी तयार झालेली... मनातील गर्दीतल्या कोप-यान कोप-या फुलविण्यासाठी तयार झालेला. तरी पण त्यावर सतत रागाने आपले सामर्थ्य निर्माण करून ठेवलेल्या 
त्याला सुद्धा लाजेचे रंग येतो. नवं प्रफुल्लित फुलतांना!!
        नवं प्रफुल्लीत फुलताना मनातील भाव कुठेच जात नाही. शब्दांची सोनेरी सर्व कुंपणे बाजूला सारून हळुवारपणे फुलू देतो. मनाला आणि नकळत गाणं ओठाबाहेर निघून जाते, कसेही... क्षणोनीक्षण आरशात पाहतांना आपल्याच आपण नवीन वाटत असतो पापण्याआड डोळे दडलेल्या असतात. 
        आरशात पाहताना  हळुवारपणे आपण आपले विचार नाहीसे करीत असतो क्षणात प्रफुल्लतेचे स्वप्न फुलवीत असतो मनाला चिवचिवाट आवडत असते. अंगणातील मस्ती करणारे मुलांचे शब्द आपले असते. मनातील मातीत मिसळून हिरवळीचा लांबचलांब वाटा मनात तयार होतात. ती थंडगार न वाटता रोमँटिक वाटत असतं. मनातील भावगंध चिंब भिजलेली असते.
        खरंच आपण फुलवीत नसताना तेव्हाही फुलत असतं टेकडीवरील मंदिर सुद्धा कधी आपले वाटत. सगळं नवं वाटत असते रोज येणारे नव वाटत असते ध्यानीमनी नसताना भेटणारी व्यक्ती नवीन वाटत असते नवं आणि नवं फुलताना असलेली वस्तू आणि नसलेली वस्तू यात फरक नसतो. हवेतील गारवा ते करू देत नाही. 
       मावळतीचा सूर्य ही मनाला आनंदीआनंद करून देतो. मग काचेवरील पाण्याचे थेंब खाली येताना आपल्या आपले वाटते,' आठवणी थेंब   वाटतात', ते'..... नवं फुलत असतांना आपल्यालाच पायातील पैंजण काढून वाजवीत राहणे.  तसे सतत करत राहणे.
       आवाज मनाला प्रफुल्लित करीत असते. पायातील पैंजण बेडी म्हणणारे मन आता मनाला हवे हवे असते. क्षण सामोर जातांना ते क्षण मात्र ओंजळीत साठविलेले असतात. सांजवेळेची कातरवेळ हवी हवी असते. क्षण फुल होऊन नाचू लागतात😀 नवंप्रफुल्लित  फुलतांना.
      क्षण मोकळ्या आकाशाखाली फिरत राहते आपणच आपल्याला विसरत असतो. थांबलेल्या क्षणाला... कधीही सोडून घ्यावे वाटतच नाही पण का द्यावे सोडून? नयनातील पाऊस थेंब होऊन वाहत राहते. नयनावाटे  निघून जाताना पावसाचे थेंब ओंजळीत तोलून त्यांचे मोती ते अलगद ओंजळीत घेऊन नवं फुलत राहत. ते का निघाले कळत नाही. दाटलेली नयनांना सांगावे, हे आपलेच आहे तरी साठवून ठेव. फुलणार आहे 'नेहमी',वेळ लागत असला तरी!
      नवं फुलत असते. नव्हो नवं फूलवावे लागते. मनात प्रत्येक क्षण उमलत असतात मनावरील रांगोळीमध्ये रंगबिरंगी रंग भरले जाणार आहे. भिजलेल्या नयन आपले असले तरी मोती आपले नसते. नकळत आलेले पाणी सुद्धा आपले नसते. नवं सर्व फुलत असतांना आपले असते. 
          मुद्दाम राखून ठेवलेले क्षण आपले असतात. उमलते क्षण आपले असतो...क्षणात माया दाटून आलेली आपले असतात. नयनातील ढगाळ आभार आपले असतात. डोळ्याभोवती आलेले आपले असतात कुठल्याशा एका क्षणाला फुलले म्हणजे सर्व जुने होतात नव्हे!!  कुणाचीही नजर चुकवून  फुलविता येत नाही. नवं फुलत असते. रंग गंध नाद स्पर्शसोबत!
      नवं फुलवित -फुलवीत मनाला फुलवावे लागत नाही. सहज फुलवीत राहावे .पुन्हा शब्दांचे जाळे विणावे. उगवत असेल तर उगवू द्यावे. सर्व दिशा फुलवीत असते. अश्रूंची सर नवं प्रफुल्लित फुलवीत असते फुलवीत रहावे...नवं प्रफुल्लीत फुलतांना!!!!!😀😀😀😀
                     सविता तुकाराम लोटे 
            16.2.2008
(सर्व चित्र गुगल वरून घेण्यात आलेल्या आहे)
 

विरह

           भर वेगाने जीवनाची गाडी चालू राहते... ती गाडी आपल्यामध्ये एक चौकट  घालून  घेतात त्याच चौकटीमध्ये आयुष्याच्या शेवटचा टप्पा गाठावा लागत असतो . 
      अगदी श्वास  घेता आला नाही तरी अगदी प्रदीर्घ चौकट आपल्या भोवती गुंफली जातात. दिशा सोनेरी असतात की काटेरी कळत नाही. चौकट आपल्यालाच मागे ओढीत असते की पायांमधील शक्ती नाहीशी होतात . पुन्हा खेळ वादळ वारा वार्‍याशी. पुन्हा वणवा शब्दांशी ... पुन्हा नवीन खेळ मांडण्यासाठी धडपड आता जायचे कुठे?  सांजवारा गार गार येऊन  तेजेमय हळुवार फुंकर घालून जाते.

   अशा दिवसात कोणाला यायचे असेल तर ती येत नाही!  एक तर आपणच आपणच आपल्या मध्ये गुंतून जात असतो स्मृतीचे अंकुर आपल्यामध्ये गारवा निर्माण होऊ देत नाही ...'नवीन', विरह! 
            दुपार नको असते...  ते संध्याकाळ नको असते... ती नको असते पण का मनातील विरह नको नको म्हणते पर्यंत खुदकन हसवले जाते. जीवनात वादळी वार्‍यानांबरोबर वातावरणच का येत असतात. हृदयाने स्वप्न पाहिले...ते तुटल्यानंतर मन थरथरले. किती समजावे लागत आहे.  विचार मन बंदिस्त करीत आहे. विचारांमध्ये गुंतवून जाता आहे...तू निघून गेला...विचारामध्ये एकच मी काय साध्य केले... आणि मी काय वजा केले ... वजा तर जीवनाचे सुखद क्षण पण साध्य काय केले? गळून पडलेले स्वप्न ...मिटलेले डोळे आणि पाषाणा सारखे हदय!
     जीवनात वेळेने अशी परिस्थिती आणून ठेवली की त्यातून बाहेरही जाता येत नाही.त्या सोबत राहता ही येत नाही. जीवनात अंधारालाही ओळखता येत नाही असे क्षण विरहाने दिले. 
तहानलेल्या जीवाला ना पाणी आणि ना ओलावा ...अंधाराची सांजवेळी मनाला छळत असते.हेच विचारही नकोसे वाटत असतात समोर जनसागरा किनारी असला तरी वाळवंट मला साचलेले असते. सांजवारा ही नको वाटतं मावळतीचे क्षण वार्‍यासवे पळविले जात नाही मनाची दारे बंद केली जातात.विरहला... नाही? त्या सुखद आठवणी सोडून जातात! अवती भोवती गर्दी असतानाही मन एकटे असते.  सुकलेल्या कळ्या फुलांचे निश्वास टाकीत असते एकटे शांत!
अशातच विरहाचे चटके जास्त जाणवतात.
            विरह मनाला उजेड दाखवितच नाही तो मनाला त्या त्या गोष्टी घेऊन जात असते. एकही क्षण  तेथे गेल्याशिवाय दिवस जातच नाही. पहिली भेट मनाला छळत राहते.मनाचे सारे संदर्भ वेगळे होत  जातात . पण मनाला कुठे कळते सारेच संदर्भ! मागे पडत जाणारे संदर्भ. मागे पडत जाणारे संदर्भ. प्रत्येक क्षण समोर येतानी मन उरात भरून येतो... 
      मन गुंतत जातात .कुठेतरी नाही हळव्या क्षणांचे हिशोब मांडले जातात.तेव्हा असंख्य आठवणी ओळखीच्या वाटताना जुनेच चेहरे आपले वाटत नाही.
            वेळ कधीच कुणासाठी थांबत नसतो... विरह मनाला सोसावा लागतो. वेळ निघून गेल्यावर तो थांबेल असे समजायचे. विचार... फक्त काही वेळासाठी असतो. प्रत्येक क्षण प्रेम शोधत असते.
       जीवनात निर्माण करण्यासाठी पण कृष्णालाही राधेचा विरह सहन करावा लागला.
मीरा हे कृष्णाच्या प्रेमासाठी झुरत राहिली... 
       एक  पत्नीव्रत पती रामाला ही सीता चा विरह सहन करावाच लागला. सीतेच्या जीवनात सुख आले आणि नियतीने विरह लिहून दिला.               विरहात सारेच गळून जात नाही त्यामागे सर्वच सुखही असावे. हळुवार आपल्यामधील नयनाचे शब्द जपून ठेवले जातात. मनातील विरह मनात ठेवून आयुष्य घालविले. प्रेम काय असते...विरह काय असते... त्यांच्याकडे पाहिल्यावर कळत.
         मनातील थंडी नाहीशी होते. मनातील फुल नाहीसे होते. मनातील फुल नाहीसे होते. मनातील शब्द होतात .मनातील रिमझिम नाहीशी होते.वसंत वसंत राहत नाही. रेती वरील पाऊल खुणा, खुणा  राहत नाही. बागेतील आठवणी बागेत राहत नाही. 
          पायातील पैंजण रुणुझुणू  वाजत नाही. पावसाचे पाणी मनाला छळत असते .आपलेच घर आपले राहत नाही. फुलातील सुगंध सुगंधहीन होत जातात. भिंतीवर फक्त सुखद आठवणीचे संदर्भ उरलेले असतात. पण निस्तब्ध. उजेडाला अंधार नाहीसा करतो. ओलाव्याशी आपले नाते जुळविण्यासाठी अति ओलावा निर्माण करावा लागते. फक्त विरहाचे रंग नष्ट करण्यासाठी .
          क्षणात भास होतात तुझे रंगमय सूर आले पण ते क्षणिक भास असतात....त्या स्मृतीचा प्रवास मनात दाटून येतात. मन विरहाच्या वेदनेने असह्य कळा येतात. कळा शक्ती नाहीशी करतात खुणा पुसलेल्या असलेल्या असतात तू नाहीसे झालेला. 
         विरह मनाला रिकामा होऊ देत नाही. आसवांच्या सागरी फक्त नाते जुळविले जातात. विरहाचा किनारा गाठेपर्यंत हातातून वेळ निघून गेलेला असतो प्रीतीचे रंग नाहीसे झालेले असतात नात्यांची गुंफण हातात नसते. धुंद झालेली हवा झालेली हवा गारवा देतच नाही. हळवेपण मनातील अंतरंगातले दुवे नाहीसे होऊच देत नाही.
       एका फुलावर स्थिर झालेले मन आता एकरूप होऊच देत नाही. मनातील वाळवंटाचे जग अधिक वाळवंटी करून जातात . कितीतरी हिवाळे आले तरी प्रेमाची अनुभूती मिळणार नाही. अंकुरलेल्या मातीला माझा स्पर्श होणार नाही आणि झालास तर प्रेम फुलणार नाही. त्यात फक्त विरह निर्माण होईल. ओंजळीत आसवांचे घर आणि मनात सुखद आठवणीचे घर...दोघेही  आपली सीमारेषा सांभाळून जगत आहे जगत आहे ! त्यांचे लाड पुरवीत आहे .
          फाटलेल्या मनाला आसवांचे रंग चढवत आहे,भरवेगाने!
                     दि. 27.3.2008
            सविता तुकाराम लोटे 
(सर्व चित्रे हे गुगल वरून घेण्यात आलेली आहे)

माझ्या वेलीवर ( दलित साहित्य कविता)

*** माझ्या वेलीवर *** माझ्या वेलीवर वेदना होत्या  बाबासाहेब तुमच्या वैचारिक आलिंगनाने   अश्रूचे सोने झाले  देहाचे मंदिर झाले  सुकलेल्या शरीर...